Ludzkie dziecko przychodzi na świat miesiąc wcześniej, by mózg o odpowiedniej wielkości mógł zmieścił się w kanale rodnym kobiety. Dlatego po narodzinach dziecko potrzebuje bliskości, oraz odpowiedniej stymulacji.
W pierwszym roku życia dziecko niebywale szybko się rozwija. Nabiera wiele umiejętności, bez których dalszy rozwój byłby utrudniony (podnoszenie główki, podnoszenie się na rączkach i raczkowanie czy podążanie wzrokiem za zabawką).
Mózg dziecka rośnie do 5 roku życia. Po okresie aktywnego wzrostu, w wieku 5 lat osiąga wagę mózgu dorosłego człowieka. Nadal rozwijają się cały mózg oraz tkanki nerwowe, od których zależy sprawna pamięć, rozwój funkcji poznawczych oraz nabywanie nowych umiejętności. Warto pamiętać, że dziecko najszybciej uczy się przez naśladownictwo (dzięki pracy tzw. neuronów lustrzanych).
Pamięć dziecka rozwija się bardzo dynamicznie. Na początku jego decyzje są instynktowne i nieświadomie wybiera rzeczy i sytuacje, które zapamiętuje. Mózg małego człowieka jest chłonny jak gąbka i już w wieku około 3 lat dziecko potrafi zaśpiewać ulubioną piosenkę czy przedstawić z imienia swoich ulubionych bajkowych bohaterów.
Oto proste sposoby, by przez zabawę wspierać pamięć i proces uczenia się:
Dla maluchów od urodzenia do 3 roku życia najlepiej sprawdzą się wspólne zabawy z rodzicem takie jak:
- puzzle
- wszelkie zabawy z klockami
- opowiadanie wierszyków i śpiewanie piosenek
- nawlekanie koralików
Dla przedszkolaków i starszych dzieci idealne będą:
- zabawy polegające na naśladowaniu ruchów
- układanie klocków według podanego wzoru
- gry pamięciowe typu memory
- powtarzanie rytmu według tego zademonstrowanego przez rodzica
W tej grupie wiekowej pomocne będzie też zadawanie pytań, oraz prowokowanie dziecka, by własnymi słowami opowiedziało treść książeczki, wierszyka lub tego co się działo np. w przedszkolu.
Ważnym aspektem samej nauki oraz treningu pamięci jest zabawa. Dzieci (tak jak i dorośli) chętniej uczą się rzeczy, które je ciekawią i wywołują pozytywne emocje. Atrakcyjna i odpowiednia forma przekazu i zaangażowanie dziecka przyspiesza proces uczenia się i zapamiętywania. Dlatego pamiętaj, by nie wywierać na dziecku zbyt dużej presji. To może je zniechęcić do dalszej zabawy i nauki nowych umiejętności.
Jeśli masz ochotę i możliwości dużo pomocy dydaktycznych możesz zrobić w domu, ale obecnie na rynku dostępnych jest wiele wartościowych zabawek edukacyjnych dla dzieci. Możesz wybierać spośród sensorycznych układanek dla 2-latków, drewnianych plansz dla przedszkolaków czy edukacyjnych pomocy dla starszych dzieci.
O czym należy pamiętać, w trakcie ćwiczenia pamięci u dziecka?
- Wspieraj motywację dziecka - zachęć do zabawy i nauki, ale nie naciskaj, by nie zniechęcić dziecka na samym początku. Jeśli trzeba to zaproponuj inną zabawę, albo modyfikację poprzedniej.
- Rób przerwy - im młodsze dziecko tym powinno być ich więcej. Zmęczone dziecko nie skupi uwagi na ważnej rzeczy i nie przyswoi zbyt wiele nowych informacji
- Zmieniaj zabawy - nie skupiajcie się na jednym rodzaju zabaw, bo nie ma nic gorszego od nudy. Niech w zanadrzu będą 3-4 zabawy rozbudzające ciekawość i rozwijające pamięć
- Ogranicz bodźce rozpraszające uwagę (dystraktory) - jeśli dziecko ma się nauczyć skupiania uwagi to należy ograniczyć rzeczy, które tę uwagę będą odciągały (np. włączony telewizor, świecący monitor komputera)
- Zabawy po odpoczynku - pamiętaj, że dziecko, które jest zmęczone nie skorzysta w pełni z możliwości jakie dają zabawy rozwijające pamięć. Zmęczenie osłabia umiejętność koncentracji .
- Stopniuj ćwiczenia i zabawy - im młodsze dziecko tym zabawy wspierające rozwój pamięci na początku powinny być łatwiejsze. Trudność należy zwiększać z czasem. Przyglądaj się zmianom i postępom.
To ty najlepiej znasz swoje dziecko i widzisz czy dane metody przynoszą efekty. Bawcie się wspólnie i pamiętaj, by doceniać pracę dziecka i jego zaangażowanie.
Dobrej zabawy!
Bibliografia:
- Monika Bidoń Jak się skupić? – cz. 1 i 2. Zabawy poprawiające koncentrację
- Forzpańczyk A., Koncentracja. Skuteczny trening skupiania uwagi, Edgard, Warszawa 2015.
- Janiszewska B., Wspomaganie koncentracji i nie tylko, Seventh Sea, Warszawa 2007.
- Sosin I., Koncentracja. Ćwiczenia i karty pracy do zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, Warszawa 2014.
- Biela A., 100 zabaw z detektywem Motywem. Poradnik dla opiekunów, Edgard, Warszawa 2016.
