Jak zachęcić dziecko do nauki? Od dawna wiadomo, że warto połączyć wymagający proces przyswajania nowych informacji i umiejętności z zabawą. Jednak to nie wszystko – rodzice zainteresowani efektywnym nauczaniem od najmłodszych lat często decydują się na zastosowanie metody Montessori. Popularność w skali światowej przesądziła o tym, że już od ponad wieku funkcjonuje ona jako sprawdzony system edukacyjny, jak i wychowawczy. Na czym polega metoda Montessori i jakie drewniane zabawki dla dzieci można w niej wykorzystać? Spieszymy z wyjaśnieniem, a osoby, które zdecydowały się na jej wdrożenie, zachęcamy do podzielenia się swoją opinią w wiadomości!

Brak kar i… brak nagród – podstawa metody Montessori

Metoda opracowana przez włoską lekarkę i pedagożkę, Marię Montessori, w 1907 roku znacząco odbiega od tradycyjnego pojmowania systemu edukacji. Nie ma w niej bowiem miejsca na dokonywanie ocen – uczniowie nie są poddawani karom, gdy zrobią coś niewłaściwie, ani nie otrzymują nagród za dobrze zrealizowane zadanie. Od samego początku taki sposób nauczania stanowił zupełne przeciwieństwo powszechnie stosowanych reguł, jakie cechowały szkolnictwo na początku XX wieku, a którego przejawy można znaleźć również we współczesnych czasach.

Maria Montessori, eliminując nadmierną dyscyplinę i surowe zasady, chciała stworzyć dzieciom warunki do rozwijania kreatywności i samodzielności. Zważywszy na popularność wykreowanej metody, jaką cieszy się ona w różnych zakątkach globu, śmiało można powiedzieć, że osiągnęła ten cel.

Na czym polega metoda Montessori? 7 najważniejszych punktów

Poza wspomnianym powyżej brakiem nagród i kar w metodzie Marii Montessori wyróżnić można pozostałe istotne elementy, które wpływają na zauważalną efektywność tego systemu. Są to w szczególności:

  • samodzielność dziecka (pomoc nauczyciela ma miejsce jedynie w niezbędnych sytuacjach, dzieci same realizują zadania i decydują o sposobie czy miejscu działania)
  • nauka we własnym tempie oraz tych rzeczy, które absorbują dziecko w danym momencie (niezwykle ważny i odróżniający od tradycyjnego modelu szkolnictwa jest brak przymusu, nakazów – uczniowie mają swobodę związaną z powyżej wspomnianą samodzielnością)
  • ważna rola mentora (nauczyciel nie ocenia, nie krytykuje i nie naciska na ucznia, jego funkcja jest typowo wspierająca)
  • cisza (lekcje ciszy pomagają w osiągnięciu lepszej koncentracji, mają na celu uspokojenie dziecka i stworzenie efektywniejszych warunków do nauki)
  • porządek (podobnie jak w przypadku ciszy, porządek ma ułatwić rozwój nowych umiejętności, a jego utrzymywanie jest istotnym elementem w metodzie Montessori)
  • od najłatwiejszego do najtrudniejszego (dzięki stopniowaniu trudności przyswajanych zagadnień cały proces edukacji cechuje się dużą skutecznością)  
  • oraz omówiony wcześniej brak nagród i kar

Zainteresowała Cię historia powstania metody Montessori? Zobacz poprzedni wpis na naszym blogu!

Fazy rozwoju dziecka według metody Montessori

Bazując na własnych obserwacjach i pracy z najmłodszymi, Maria Montessori wyszczególniła cztery fazy rozwoju dziecka, pozwalające zrozumieć poszczególne procesy oraz dopasować odpowiednie formy zabawy i ćwiczeń do możliwości i zainteresowań małego adepta:

  • Faza odkrywcy, obejmująca okres od urodzenia do ok. 6 lat – jest to czas eksplorowania, naśladowania dorosłych i zadawania wielu pytań. To właśnie w tym momencie w znacznym stopniu rozwijają się zdolności poznawcze dzieci
  • Faza świadomego poznawania świata, w której dziecko znajduje się pomiędzy 6. i 12. rokiem życia – w tym okresie dzieci świadomie poznają i zaczynają pojmować otaczający ich świat, współpracują z innymi rówieśnikami, rozwija się także ich wyobraźnia. Jest to dobry czas, by wspomóc naukę abstrakcyjnego myślenia u dziecka
  • Faza odnajdywania się w społeczeństwie, która ma miejsce między 12. i 18. rokiem życia – etap poszukiwania siebie, swojej tożsamości i prób odnalezienia się w społeczeństwie. Wpływ autorytetu często ma niebagatelne znaczenie dla rozwoju nastolatków w tym wieku
  • Faza współtworzenia świata, w którą młody człowiek wkracza po ukończeniu 18. roku życia – tutaj ma miejsce dalsze kształtowanie swojego charakteru; faza nastoletnia przechodzi w etap dorosłości, który wiąże się z większą stabilnością i świadomym zaangażowaniem we własny rozwój. Może być odczuwalna potrzeba pracy z przewodnikiem – mentorem

Idealne dla najmłodszych – zabawki Montessori

W pierwszej fazie rozwoju niezwykle silny wpływ wywierają zabawki dla dzieci. Każdy, kto w poszukiwaniu upominku dla własnej pociechy albo na prezent choć raz zawędrował do sklepu dla milusińskich – czy to stacjonarnego, czy odbywając wirtualną wędrówkę – z pewnością dostrzegł niekończącą się mozaikę kolorów, wzorów i rodzajów, które tworzą zabawkowy świat XXI wieku.

Generalnie można by powiedzieć, że jest w czym wybierać, jednak jeśli przyjrzeć się dogłębniej, to można zauważyć pewną powtarzalność – wiele produktów wykonanych jest z plastiku, wiele z nich gra i świeci, część z nich różni się jedynie marką czy ceną. Po drugie, co też istotne, nie wszystkie propozycje będą miały zadowalającą wartość edukacyjną.

Wybór okazuje się więc jednak dość okrojony i z pewnością nie należy do najłatwiejszych, szczególnie dla osób, u których w rodzinie dopiero pojawił się pierwszy potomek. Dobrym rozwiązaniem mogą być zabawki Montessori, które wspomagają rozwój dziecka zgodnie z założeniami tej metody.

Drewniane zabawki i tablice dla dzieci

A zatem jakie zabawki dla dzieci będą najlepsze? Czy te o najpiękniejszych kolorach, czy te, które najweselej grają? W zakresie wyboru – który bądź co bądź jest równie odpowiedzialną decyzją, jak dobór innych akcesoriów dla najmłodszych – warto posiłkować się metodą Montessori.

Zgodne z nią zabawki sensoryczne i plansze edukacyjne dla dzieci stanowią bardzo popularny i niosący wiele korzyści wybór rodziców. Zaprojektowane w przemyślany sposób i często wykonane z przyjaznych środowisku materiałów, takich jak drewno (zobacz więcej wpisów o ekologicznym życiu rodziny na naszym blogu) umożliwiają rozwijanie zdolności pociechy według wartości, które odzwierciedla system Montessori. To także jedna z lepszych opcji dla krewnych lub przyjaciół szukających dobrych pomysłów na prezenty dla dzieci.

Wszelkiego rodzaju puzzle i mozaiki do układania, gry pamięciowe takie jak memory, klocki czy inne drewniane zabawki (np. plansze edukacyjne o tematyce ekologicznej), które ćwiczą motorykę, kreatywność i logiczne myślenie u najmłodszych, z pewnością sprawią wiele radości, wspierając przy tym rozwój i ułatwiając naukę naszym milusińskim.

Chcesz dowiedzieć się więcej? Poznaj wady i zalety metody Montessori – przejdź do wpisu na blogu Halo, tu Ziemia!